Prebiyotikler ve probiyotikler, benzer okunuşlara sahip olsalar da hem anlamları hem de sağlık üzerindeki etkileri farklıdır. İkisinin de günlük beslenme düzeninde oldukça önemli yeri vardır. Probiyotikler, başta sindirim sistemi olmak üzere vücut için gerekli olan faydalı bakterileri ifade ederken, prebiyotikler bu bakterileri besleyen maddelerdir. Bağırsak florasını düzenleyen ve mikrobiyal dengeyi sağlayan bu ikiliye özellikle sporcu beslenmesinde ihtiyaç duyulur.
Probiyotik Nedir?
Vücutta bulunan bakterilerin sayısı, hücre sayısın neredeyse on katıdır ve bunların pek çoğu bağırsakta bulunur. Bu bakterilerin faydalı olanları probiyotiklerdir. Farklı mikroorganizmalarla etkileşeme girerek bağırsak sağlığına etki eden probiyotikler, bütünsel sağlık için çok önemlidir. Çünkü, adeta ikinci beyin olarak anılan bağırsaklardaki bu sağlıklı oluşum; bağışıklık sisteminin güçlenmesine, sindirimin daha kolay ve hızlı olmasına, kilo vermeye ve daha enerjik hissetmeye yardımcı olur. Halihazırda bağırsak florasında zaten bulunan bu yararlı bakteriler, besin takviyeleri ve gıdalar yoluyla da alınabilir.
Probiyotik Besinler Nelerdir?
Probiyotik gıdaların ortak özelliği mutlaka fermente edilmiş olmalıdır. Fermantasyon, gıdalardaki yararlı bakterilerin çoğaltılması ile yapılan bir mayalama sürecidir. Başlıca probiyotik kaynakları; lahana turşusu, kefir, yoğurt, boza, kamboçya çayı, şalgam ve sirke olarak sıralanabilir.
Probiyotik Sporcular İçin Neden Önemlidir?
Sporcu beslenmesi, antrenman verimliliğini arttıran en önemli faktörlerden biridir. Yapılan spor ancak düzenli uyku ve dengeli bir beslenme ile optimum sonuç verebilir. Bununla birlikte bazı durumlarda, düzenli besleniyor ve yediklerine dikkat ediyor olsan bile spordan istediğin verimi alamazsın. Peki yediklerinin vücudun tarafından sindirilebildiğine ve besinlerden alman gereken enerji ve proteini gerçekten alabildiğine emin misin?
Besin değerlerinin vücuda fayda sağlayabilmesi için sindirim sistemine karışması ve doğru emilimin sağlanması gerekir. En önemli adımı bağırsakta oluşan bu emilimi düzenleyen şey iyi bakterilerin yani probiyotiklerin düzgün çalışmasıdır. Probiyotikler, antibiyotikler, doğal olmayan gıdalar, işlenmiş besinler ve benzeri etkenlerle sayıca azalarak düzgün çalışamaz hale gelir ve bu durumda, ne kadar doğru beslenmeye çalışsan da maalesef istediğin verimi alamazsın. Dolayısı ile sporcu beslenmesinde, probiyotik miktarı iyi korunmalı ve bu probiyotikler de beslenmelidir.
Prebiyotik Nedir?
Prebiyotikler, bağırsaklarda bulunan yararlı bakterilerin gelişmesine yardımcı olarak bağırsak florası üzerine etki eder. Kimi durumlarda ise bu bakterilerin aktivitesini arttırarak sindirimi hızlandırır. En genel tanımıyla prebiyotik, vücudu olumlu yönde etkileyen ve sindirilemeyen gıda bileşenleri olarak tanımlanabilir. Gıda bileşeni olarak adlandırılmasındaki temel sebep, prebiyotiklerin ayrı birer bakteri değil, onları besleyen diyet lifleri olmasıdır. Karbonhidratlar iyi birer prebiyotik kaynağıdır çünkü içeriklerinde bulunan bazı lifler vücut tarafından sindirilemez ve bakterileri besler.
Prebiyotik Besinler Nelerdir?
Prebiyotik besinlerin ortak özelliği ise mutlaka birer lif kaynağı olmalarıdır. Bakliyatlardan başka fasulye, bezelye gibi sebzeler; muz ve çilek gibi meyveler; pırasa, soğan, sarımsak gibi kök bitkiler ve yulaf başlıca prebiyotik kaynakları olarak sayılabilir.
Prebiyotikler Sporcu Beslenmesinde Neden Önemlidir? Probiyotikler daha çok ince bağırsak üzerine etki ederken, prebiyotikler genel olarak bağırsak florasını düzenler ve bakterileri besler. Dolayısı ile vücutta bulunan probiyotiklerin yeterli miktarda ve işlevsel olması, prebiyotiklerin varlığı ile yakından ilgilidir. Bunun yanı sıra prebiyotikler:
- Bağırsak hareketini düzenler ve kabızlığı önler.
- Bağırsak pH değerini düşürür.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Kandaki kolesterol seviyesine olumlu yönde etki eder.
Sporcu beslenmesi, tek bir kaynağa ya da tek tip bir beslenmeye indirgenemeyecek, bütünlüklü bir beslenme modelidir. Bedeninin sağlıklı, fit ve zinde olması için bu bütüncül beslenmeye dikkat etmeli ve bedenini dinlemeyi öğrenmelisin.
