Merhaba Değerli Takipçilerimiz,
Bugün sizlere Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nden Hakan Sunay ve doktora öğrencisi Bayram Kaya tarafından hazırlanan ve Beden Eğitimi ve Spor Dergisi Spormetre’de yayınlanan Türkiye, İtalya, Fransa ve İspanya ülkelerinin spor kulübü yapılanması düzeyindeki karşılaştırılması konulu makaleyi paylaşacağız.
Bu makale serisinin üçüncü bölümünü sizlerle paylaşıyoruz.
Dizinin ilk bölümünü okumak için tıklayınız.
Dizinin ikinci bölümünü okumak için tıklayınız.
Voleybol Aktüel
Amatör ve Profesyonel Spor Faaliyetleri Açısından Spor Kulüpleri Beden eğitimi ve spor faaliyetini maddi hiçbir menfaat gözetmeksizin yapan kimseye amatör sporcu denir. Bünyesinde sadece amatör sporcuları barındıran ve amacı amatörce spor yapmak olan kulüplere de amatör kulüp denir (Şahin, 2002). Bunun yanında; profesyonel bir spor branşında müsabakalardan maddi gelir elde etmek suretiyle o branşta etkinlikte bulunan kulüpleri de profesyonel spor kulüpleri olarak tanımlamak mümkündür (Öğüt ve İmamoğlu, 2011). Profesyonel spor kuruluşlarının ticaret şirketi şeklinde örgütlenmesine de müsaade edilmektedir. 3289 sayılı GSGM kanunu 24. maddesinde, sadece futbol spor kulüplerinin profesyonel takımlarını, Türk Ticaret kanunu hükümlerine göre kuracakları veya kurulmuş olan şirketlere devredebilecekleri öngörülmektedir (Karahanoğulları,2009). Türkiye’de profesyonel olarak kabul edilen tek spor branşı futboldur denilebilir. Diğer branşlardaki ve amatör futboldaki kulüpler amatör kulüp statüsündedir. Bu durum kulüplere; ödeyecekleri vergi, alacakları sponsorluk ve yetiştirme tazminatları gibi hususlarda kolaylık sağlayabilecektir. Bu statülerden yararlanmak isteyen kulüp ve sporcular arasındaki sözleşmeler ve ücretler gerçek değerini yansıtmamaktadır. Mevzuatlarda tanımlanmış branşlardan dolayı amatör kabul edilen kulüpler ve sporcular arasında bahsi geçen anlaşmalar dünyanın çoğu yerinde yapılmaktadır. Bu tür uygulamalar gizli profesyonellik olarak adlandırılmaktadır (Öğüt ve İmamoğlu, 2011). Günümüzde “profesyonellik” ve “amatörlük” arasındaki tek fark ödemenin yapılış şeklidir (Fişek, 1998). Amatör ve profesyonellik arasındaki ayrım spor kulüpleri açısından yalnızca mevzuattaki çerçeve ve tanımlara bağlı birer statü gibi görülebilir. Çoğu ülkede olduğu gibi Türkiye’de de sportif bir branşın “amatör spor dalı” olarak tanımlanması, sadece yapılan spor dalının hukuki açıdan mevzuatta “profesyonel bir branş” olarak tanımlanmamış olmasından kaynaklanmaktadır (Slack, 1997). Türkiye’de spor kulüpleri Türk vergi mevzuatına göre, dernekler statüsünde olduklarından vergi mükellefi değillerdir; ancak bunların işletmeleri varsa bunlar kurumlar vergisine tabidir. Kurum kazancından %30 alınır (Dernekler Kanunu, 2004). Diğer yandan profesyonel futbol faaliyetleri Katma Değer Vergisi (KDV)’ne tabidir (İmamoğlu ve ark., 2007). Türkiye’deki profesyonel kulüplerin gereksiz, aşırı harcamaları; amatör kulüplerin ise kaynak yetersizliğinden finansal sıkıntı çektiklerini sık sık görmekteyiz (Aslan ve ark. 2015). Profesyonel spor kulüplerinin vergi borcu, transfer masrafları ve denetlenmeyen gereksiz harcamalarından kaynaklanan çok büyük mali sorunları vardır. Amatör spor kulüplerin ise, gelir kaynaklarının olmaması, yerel yönetimler tarafından desteklenmemelerinden kaynaklanan mali problemler kulüplerimizin varlığını devam ettirebilmesi ve kurumsal gelişiminin önündeki en önemli sorunlardan birkaçını oluşturmaktadır (Erdem, 2011).
İtalya’daki spor kulüplerin Yapısı, Mevzuatı ve İşleyişi: İtalya’da spor kulüpleri yapılanması profesyonel spor kulüpleri ve amatör spor dernekleridir. Profesyonel spor kulüpleri, kulüpler ve profesyonel sporcular arasındaki ilişkileri 1981 tarihli ve 91 sayılı yasa ile düzenlenmiştir. Dernekleşme olgusu ise 128/2004 olarak değiştirilen,17. ve 18. Fıkralarda, amatör spor sektöründe çalışanların sınıflandırılmasını belirler (İlker, 2013). Profesyonel spor kulüpleri ve amatör spor derneklerinin örgütlenme yapısı bir taraftan spor faaliyetlerinin (amatör ve rekabetçi olarak) gelişmesine diğer taraftan da sporcuların kendi aralarındaki ilişkilerini geliştirmeleri yani rekabeti (nicelden nitele doğru) artırmaya yönelik olacak şekilde son haline getirilmiştir. İtalya’da spor kulüplerinin organları genel kurul, başkan, yönetim kurulu (zorunlu organlar) ve denetleme kurulundan (gerektiğinde oluşturulan kurul) oluşmaktadır (Dilek, 2013). Spor kulüpleri Spor Teşvik Organlarına üye olanlarla birlikte temelde ulusal spor federasyonlarına Spor Disiplinleri Birliklerine bağlıdır. Kulüpler bu örgütlerin dışında okullar ve belediyelerle de iş birliği içindedir (Erturan ve İmamoğlu, 2011). İtalya’da spor kulüpleri spor derneklerinin yanında özel hukuk tüzel kişili spor derneği ve katılımlı limited spor kulüpleri şeklindedir. Diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi İtalya’da da kulüpler aracılığıyla spora katılım oldukça yaygındır. İtalya İstatistik Kurumu 2000 yılında yayınlamış olduğu rapora göre 8 milyondan fazla kişinin spor kulüplerine üye olduklarını ifade etmektedir. İtalya’da spor kulüplerinin yaygınlığı ülke ekonomisine katkısı ile doğru orantılıdır. Kulüplerin gelirleri öncelikle üye aidatı ile oluşturulurken, gelir düzeyi genellikle yıllara göre değişiklik göstermektedir (http://www.coni.it/index.php?id=5412, 2009). Günümüzde İtalya’da spor yönetiminde Comitato Olimpico Nazionale Italiano (CONI) (İtalyan Milli Olimpiyat Komitesi) ve spor federasyonları vardır. CONİ tüzüğü sporun yasal düzenleyici unsurlarından biridir (Öğüt, 2010). CONI 19 bölgede, 45 Ulusal Spor Federasyonu, 16 Spor Disiplinleri Birliği, 12 Ulusal Spor Teşvik Örgütü ve 19 onursal grubu temsil etmektedir. Bu örgütler yaklaşık 95.000 kulübe çatı oluşturmaktadırlar ( http://www.coni.it/index.php?id=46, 2009).
İtalya’da spordan sorumlu devlet bakanlığı veya ajansı yoktur. Devletin sporla ilişkili düzenleme yetkisi üç organca yürütülmektedir (Porro ve Ark.,1999).
- Milli Eğitim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı; Okullardaki ve üniversitelerdeki beden eğitimi ve sporu desteklemekte ve koordine etmektedir.
- 2- Savunma Bakanlığı; askeriyedeki sportif faaliyetlerini ve 80 lerde ordudan ayrılan polis güçlerinin sporcularına ilişkin işleri koordine eder.
- Milli Sağlık Bakanlığı ve Milli Çalışma Bakanlığı; Sporla ilgili tüm örgütlerin denetlenmesini ve sağlığının korunmasına ilişkin işleri yürütür.
