Voleybol sporu; kısa süreli egzersiz periyotları ve dinlenmeyle değişmeli olarak yapılan bir interval sporu olarak tanımlanabilir. Bu spor dalının gerektirdiği fiziksel ve fizyolojik yapı, başarılı olmada önemli bir yer tutmaktadır. Mükemmel bir tekniğe ve taktiğe sahip olan bir voleybolcunun ancak temel motorik özelliklerinin çok iyi tatbiki sonucu başarı elde edilebilir. Bunun yanında sporcuların fiziksel özellikleri, zihinsel özellikleri, teknik-taktik ve deneyim gibi parametreleri de başarının elde edilmesinde önemli kriterlerden biridir. Voleybol performansının yapısı komplekstir. Bireysel veya kolektif olan ve birbirlerine yakından bağlı birçok bileşen ve faktörden oluşur. Bunlar; genel kuvvet, güç, sürat, koordinasyon, esneklik ve dayanıklılık olarak sıralanabilir. Dolayısıyla bu bileşen veya faktörlerin antrenmanlarda birbirleri ile ilintili olarak çalıştırılması ve geliştirilmesi gerekir. Yine; fiziksel uygunluk bağlamında, voleybol oyuncusunun antropometrik özellikleri ve sıçrama yeteneği, performans açısından takımın başarısında önemli etkendir. Fiziksel uygunluğu yeterli olmayan sporcularda erken ortaya çıkan yorgunluk, performansın en üst düzeye ulaşmasında önemli etkisi olan sinir-kas koordinasyonunu bozar ve teknik kapasitenin arzulanan seviyede uygulanmasını güçleştirir. Bu hareketlerin uygulanmasında kuvvetin, esnekliğin, anaerobik-aerobik gücün ve çabukluğun önemi büyüktür. Bu nedenle sporcuların fiziksel ve fizyolojik kapasitelerinin tespiti ve bu tespitlerin antrenman programına yön vermesi voleybolda başarının elde edilmesinin koşullarından biridir.
ACSM, fiziksel uygunluk testleri belirli bir süre içinde uygulanması gerektiğinde, olumsuz etkilerin ortadan kalkması için ölçümlerin “dinlenme kan basıncı ve kalp atım sayısı, beden kompozisyonu, kalp solunum sistemi dayanıklılığı, kassal uygunluk, esneklik” sıralaması ile yapılmasını önermektedir Fiziksel aktivitelerin istenilen etkinlikte uygulanabilmesi için, en uygun vücut ısısı 38.5-39°C arasındadır ve sadece 10 dk’lık düz koşu bile vücudu belirtilen ısı derecelerine ulaştırmaktadır
Literatürde voleybolcuların fiziksel ve fizyolojik özellikleri üzerine alt lig oyuncularına ilişkin yapılmış sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır.Yine, bu çalışmada 3. lig voleybolcularından elde edilen değerlerin, test normları göz önüne alındığında, orta düzeylerde yer aldığı görülmektedir. Bu durumda, alt liglerde başarılı olabilmek için takımların fiziksel ve fizyolojik özelliklerinden daha ziyade teknik, taktik, tecrübe, vb. faktörlerin ön plana çıktığı düşünülebilir.
TÜRKİYE 3. LİGİNDEN 2. LİGE YÜKSELEN BİR ERKEK VOLEYBOL TAKIMININ FİZİKSEL VE FİZYOLOJİK PROFİLİ
Cem Sinan ASLAN
