Bu çalışmanın amacı elit kadın voleybolcuların fonksiyonel hareket taraması (FHT) skorları ile atletik performansları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Atletik performans takımların başarılı olabilmesinde önemli bir etken olduğu için antrenörler, sporcular ve izleyiciler için oldukça önemli bir konudur. Atletik performansın geliştirilmesi için antrenman metotları, ergojenik yardımcılar, beslenme gibi alanlarda sayısız araştırmalar yapılmaktadır. Atletik performansı ölçmek için saha testlerini kullanmak ve bu testleri değerlendirmek birçok spor branşında yaygındır. Bu testler sezon başından itibaren kayıt altına alınıp düzenli periyotlar içerisinde tekrar edilerek takip edilmektedir. Bununla birlikte sporcuların detaylı performans değerlerini analiz etmek için atletik performans testleri ile birlikte fonksiyonel hareket formları değerlendirilmektedir. Verimli bir fonksiyonel hareket, uygun miktarda stabilite ve mobilite gerektirir. Stabilite ve mobilite birbirleri ile ilişki içerisindedir (Hamilton ve ark., 2002). Eğer bir sporcunun hareket formları kötü ise bu durum sporcunun performansını olumsuz yönde etkiler ve yaralanma riskini arttırabilir Fonksiyonel hareketleri değerlendirmek için Cook ve ark. fonksiyonel hareket taraması (FHT) prosedürünü geliştirmişlerdir. Fonksiyonel hareket taraması, sporcuların temel hareket modellerinin değerlendirilmesine yardımcı olur (Kiesel ve ark., 2007). FHT, temel fonksiyonel hareket paternlerinde bulunan asimetri ve zayıf bağlantıların tespit edilmesinde ve oluşabilecek yaralanmaların önceden tahmin edilebilmesinde kullanılan bir test bataryasıdır. Fonksiyonel hareket taraması ucuz, girişimsel olmayan, temel fiziksel hareketlerin seri halinde uygulanmasına olanak tanıyan bir yöntemdir. FHT ile ilgili yapılan araştırmalar incelendiğinde farklı spor branşlarından sporculara, farklı seviyelerdeki takımlara uygulanmış yayınlara ulaşmak mümkündür. Fonksiyonel hareket taraması, test sonucunda sporcuların yaralanma riskine dair önemli bilgiler vermektedir. Yapılan tek bir tarama ile (FHT) sporcuların atletik performanslarına yönelik veriler elde edebilmek önemlidir.
Çeviklik testi (T-Testi) T testi, sporcunun yön hızını ve çevikliğini değerlendiren bir testtir.
Bu araştırma elit kadın voleybolcuların fonksiyonel hareket taraması (FHT) skorları ile atletik performansları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır.
Derin çökme hareket formu birçok spor dalının başlangıç pozisyonuna benzemektedir. Sürat hareket formu ile derin çökme hareket formu mekanizma olarak birbirine benzemektedir. Süratte çıkış ve ivmelenme aşamasında vücudun yerden kalkış esnasındaki, yerden aldığı kuvveti vücuda ileterek, gövdenin stabilizasyonunu, kalçanın mobilizasyonu, omuzların ve kolların salınımını ile birlikte çıkış ve ivmelenme maksimuma ulaşmaktadır. Ayrıca derin çökme hareket formunda üçlü ekstansiyon kullanıldığından dolayı, sıçrama, esneklik ve bacak kuvveti ile anlamlı ilişki olması beklenilen bir sonuç olarak değerlendirilebilir.
Çalışma sonucuna baktığımızda voleybolcuların fonksiyonel hareket formlarının geliştirilmesiyle, yaralanmaya zemin hazırlayan etkenlerin azalacağı bununda atletik performansa olumlu bir yansıması olabilir. Sporculara doğru hareket kalıplarının öğretilmesi ise alt yapı eğitimi ile birlikte değerlendirilip küçük yaşlardan başlanması gerektiği düşünülmektedir. Özellikle alt yapı antrenörlerinin ve beden eğitimi öğretmenlerinin fonksiyonel hareket konusunda eğitim almalarının da sporculara doğru hareket kalıplarının öğretilmesinde gerekli olduğu söylenebilir.
ELİT KADIN VOLEYBOLCULARDA FONKSİYONEL HAREKET TARAMASI TEST SKORLARI İLE ATLETİK PERFORMANS ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI
Emre ALTUNDAĞ, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Yılmaz UÇAN, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
